Chinees-Indonesische restaurants zijn al decennialang onlosmakelijk verbonden met de Nederlandse cultuur. Dankzij de ‘Chinees’ ben ook jij waarschijnlijk opgegroeid met foe yong hai, babi pangang en koe loe yuk. Een echt Nederlands fenomeen dus zou je zeggen, maar niets is minder waar. Ook op andere plekken in de wereld kom je landen tegen met opvallend veel Chinese restaurants. Een hiervan is Peru. ‘De Chifa’ is hier niet weg te denken uit het straatbeeld. De restaurants zijn ontzettend populair en hebben Aziatisch eten écht op de kaart gezet. Zodanig dat er een mix is ontstaan van beide keukens, wat eigenlijk dus weer typisch Peruaans is. In deze blog lees je meer over hoe de Chinese keuken in zowel Peru als Nederland onderdeel van de lokale cultuur werd.
Chinese migratie
Het is geen toeval dat Peruanen en Nederlands gek zijn op Chinees eten. Nee, dit is het gevolg van enorme migratiestromen vanuit China. In Peru begon deze migratie aan het einde van de 19de eeuw (vanaf 1849). Toen kwamen meer dan 100.000 Chinezen naar Peru om hier te werken als contractarbeider en te werken op de suiker- en katoenplantages. Een tweede en derde migratiestroom volgden na het ontstaan van Republiek China (1912) en de komst van het communistische bewind (1949). Hoewel de Chinese bevolking de eerste decennia flink werd gediscrimineerd, begonnen ze zich langzaamaan te settelen in hun nieuwe thuisland. En dit kun je zien aan de Peruaanse demografie. Ongeveer 4 miljoen Peruanen hebben Chinese roots, dat is bijna 15% van de gehele bevolking.
De eerste Chinezen die in Nederland komen zijn scheepslieden die op Nederlandse schepen werken. Vanaf 1949, na het ontstaan van Volksrepubliek China volgen de grootste migratiestromen. De Chinese migranten komen niet alleen uit China, maar ook uit Indonesië, Hongkong en Suriname. Nederland telt op dit moment meer dan 116.000 mensen met een Chinese migratie-achtergrond.
De eerste Chinese restaurants
De Chinese migranten nemen niet alleen hun geschiedenis, gebruiken en geloof mee naar Peru, maar ook hun keuken. Het verhaal gaat dat de Chinese contractarbeiders op de plantages rijst te eten kregen. Met hun eigen producten en kruiden (denk aan bv. sojasaus) ontstond hierdoor de ‘chaufa’ (gebakken rijst), het meest populaire gerecht op de kaart van de ‘Chifa’. Het allereerste Chinese restaurant van Peru opent in 1921 in Lima en daarna schieten nieuwe ‘Chifa’s’ als paddenstoelen uit de grond. Chinees eten in Peru is hot! Met de tijd wordt de kaart van de restaurants flink uitgebreid en krijgen steeds meer gerechten Peruaanse invloeden, met name door gebruik van lokale kruiden en producten. Het gaat zelfs zover dat ‘Chaufa’ nu daadwerkelijk wordt gezien als een typisch Peruaans gerecht!
In 1922 opent in Rotterdam, vanwege de nabije haven, het allereerste Chinese restaurant. Na de onafhankelijk van Indonesië is er veel vraag naar Indonesisch eten. Hierdoor wordt ook de Indische keuken opgenomen door de Chinese restaurants. Vanaf dat moment staan naast loempia’s en babi pangang ook gado gado en kipsaté op de kaart. Vanaf de jaren zestig stijgt het aantal Chinees-Indonesische restaurants in Nederland enorm, met een piek in de jaren ’80. ‘Even naar de Chinees’ wordt in deze tijd echt een begrip! Helaas gaat het de laatste jaren wat minder goed met de ‘Chinees’. Omdat de vraag afneemt, is het aantal restaurants de afgelopen jaren flink gedaald. Dit neemt niet weg dat de Chinees-Indonesische restaurants sinds 2021 Nederlands immaterieel cultureel erfgoed zijn.
Gemene deler
Peru en Nederland zijn dan misschien wel tegenovergestelde werelden, in beide landen hebben Chinese migranten hun stempel op de lokale keuken en cultuur gedrukt. En er zijn andere paralellen te zien. Zo heerst er ook in Peru een echte ‘afhaalcultuur’ en geldt het motto ‘Hoe meer, hoe beter’.
Foe Yong Hai vinden in Zuid-Amerika wordt wel wat lastig… Net als in Nederland wordt het eten namelijk aangepast aan de lokale smaak. In Peru krijg je daarom tallarines (soort bami) of chaufa (soort nasi) met verschillende soorten (gefrituurd) vlees. Anno 2023 zien Peruanen ‘Chifa’s’ echt als Peruaanse restaurants en als dé Peruaanse keuken. Mooi toch?
Een hapje eten bij de ‘Chifa’ doet me gek genoeg een beetje aan thuis denken. Stiekem toch wel fijn!
Ohja en de vissenkom ontbreekt in Peru, maar die wordt vervangen door een grote tv met spelshow ;-). Wil je meer blogs lezen over Peru? Ga dan naar het overzicht met alle blogs over Peru.
